Śląskość to styl życia nie poddający się czasowi

 

 

Z jakiego powodu wziął się Pan za to przedsięwzięcie?
Pomysł zbadania Ślązaków i Ślązaczek kołatał mi w głowie bardzo długo. Zastanawiałem się od dłuższego czasu jaka jest tak naprawdę skala poczucia narodowości śląskiej, przywiązania do śląskiej kultury, skala używania języka śląskiego na co dzień.  Jaka jest skala znajomości śląskich lektur, filmów i jaki jest Śląsk marzeń za 30 lat. Te wszystkie pytania chodziły za mną od długiego czasu, a w dobie koronawirusa, kiedy spędziłem ponad 6 tygodni w regionie spotkałem się z moim przyjacielem, również śląskim regionalistą z DURŚ - Wojtkiem Orlińskim i w Bełsznicy, tuż przy czeskiej granicy krok po kroku stworzyliśmy koncept ankiety, którą nazwałem Śląskim Spisem Powszechnym.

Ankieta jest zatem dziełem obu Panów.
Zarys zagadnień i pytań miałem w głowie już od jakiegoś czasu, kilka dołożył Wojtek i w ramach dyskusji uzgodniliśmy najważniejsze kwestie, które chcieliśmy zbadać. Później jeszcze ankietę przeglądali socjologowie z Uniwersytetu Opolskiego i Wrocławskiego, którzy wprowadzili kosmetyczne zmiany. O całości mojego pomysłu wiedziała też profesor Małgorzata Myśliwiec z Uniwersytetu Śląskiego - mojego Alma Mater.

Ile wpłynęło odpowiedzi, z jakich miejscowości i środowisk?
Liczyłem, że w ciągu miesiąca uda nam się zbadać około 1000 Ślązaków. Gdy po dwóch dniach przekroczyliśmy 1000 wypełnionych ankiet, byłem wzruszony. W sumie w ciągu miesiąca otrzymaliśmy 3680 starannie wypełnionych ankiet z bardzo rozbudowanymi wypowiedziami na temat przyszłości Śląska. 87,2 procent wypełniających ankietę mieszka na Śląsku, 92,4 procent urodziło się na Śląsku, ale są także Ślązacy z innych części Polski, ba! z całego świata.

Jakie można wysnuć wnioski z tego sondażu, co się potwierdziło, a Pana najbardziej zaskoczyło?
Mamy ogromny materiał do analizy i przemyśleń. Kilka wyników: 73,9 procent uczestników ankiety posługuje się językiem śląskim, 38,2 proc. spotkało się z dyskryminacją ze względu na używanie języka śląskiego, 83,2 proc. ankietowanych jest zwolennikami uznania śląskiego za język regionalny na takich prawach jak kaszubski. 64 proc. czuje się narodowości śląskiej, 47,2 proc. spotkało się z dyskryminacją ze względu na swoją tożsamość, 69,5 proc. ankietowanych opowiada się za dalszą integracją Śląska w ramach Unii Europejskiej.

To rzeczywiście bardzo ciekawy materiał, co teraz?
Nie chcę wszystkiego zdradzać - na moim profilu facebookowym (https://www.facebook.com/KohutLukaszMarcin/) co tydzień publikuję jedną twardą odpowiedź i co tydzień jedną wypowiedź otwartą o Śląsku w przyszłości. Oto pierwsza z nich: „Mój wymarzony Śląsk to więcej niż miejsce. To pewien styl życia, nie poddający się czasowi. To patriotyzm w pozytywistycznym, a nie romantycznym tego słowa znaczeniu. To otwartość na inne i chęć czerpania zeń pełnymi garściami. To w końcu elastyczność, dążenie do tego uznajemy za dobre, niezależnie od okoliczności.
 Bardziej materialnie - widzę Śląsk, który jest odpowiedzialny. W którym - na wzór Niemiec - przez prawie 20 lat stopniowo, zgodnie z wynegocjowanym planem wygaszano działalność kopalń, uruchamiając programy pozwalające górnikom przekwalifikować się i codziennie brać odpowiedzialność za swoje sprawy w swoje ręce.
 Widzę Śląsk, który - jak i dziś - kocha swoją społeczność, i jej najsłabszych członków. Widzę wolontariuszy, którzy - z poczucia odpowiedzialności - pomagają niepełnosprawnym i chorym.
 Widzę w końcu Śląsk, który bierze swój los w swoje ręce. Widzę setki zaradnych, pomysłowych, kreatywnych i mądrych ludzi którzy przestają się krygować, porzucają kompleksy i - bez patrzenia się na innych w świecie - tworzą rzeczy które zadziwiają, które czynią życie innych ludzi łatwiejszym, znośniejszym, lepszym. "
Takich wypowiedzi są setki, a dokładnie ponad 3600. Serce rośnie. Pod koniec roku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach wspólnie z profesor Myśliwiec zorganizujemy konferencję naukową na ten temat.

Rozmawiał: Ireneusz Stajer

Komentarze

Dodaj komentarz